Tom Sawyer yw Prif Swyddog Gweithredol Porthladd Aberdaugleddau, y porthladd ynni mwyaf yn y DU a lleoliad pwysig yn hanes morol Cymru. Fel ffigwr allweddol yn natblygiad pontio i ynni adnewyddadwy yn Sir Benfro, mae Tom yn trafod ehangu sgiliau a chyfleoedd hyfforddi o amgylch yr ardal mewn cyfnod o gynnydd mewn cynaliadwyedd amlddimensiynol.  

Wrth i ni symud tuag at atebion ynni mwy cynaliadwy, â statws porthladd rhydd ar y gorwel, mae Porthladd Aberdaugleddau a’r ardaloedd cyfagos yn barod ar gyfer cyfnod o dwf a chyfleoedd economaidd enfawr i fusnesau a chymunedau. Bydd hyn yn cyfrannu tuag at y targed Sero Net, a bydd hefyd yn caniatáu i Sir Benfro a’r ardaloedd cyfagos elwa o doreth o gyfleoedd cyflogaeth i bobl leol, beth bynnag eu hoedran a lefel eu sgiliau.

Mae Tom yn sôn sut y daeth ef ei hun i’r ardal, ar ôl bod yn gweithio mewn gwahanol rannau o’r byd cyn hynny. Mae’n egluro:

“Dechreuais weithio fel ceidwad goleudy cynorthwyol, yn gyfrifol am ddiogelwch morol, cyn ymuno â’r Llu Awyr Brenhinol. Ro’n i yn yr RAF am bron i 30 mlynedd, ac ro’n i wrth fy modd yno, ond ro’n i eisiau newid gyrfa, felly symudais i faes amddiffyn, diogelwch, cudd-wybodaeth, a thechnoleg cyn symud i Sir Benfro y llynedd ar gyfer fy swydd bresennol.”

Fel Prif Swyddog Gweithredol Porthladd Aberdaugleddau, mae bellach yn arwain y gwaith o ddarparu atebion arbenigol mewn gweithrediadau morol, gan ddefnyddio gwybodaeth o’i brofiad blaenorol. Mae’n egluro:

"Yn y bôn, mae pob swydd rydw i wedi ei chael wedi ymwneud ag arweinyddiaeth, cymryd pethau cymharol gymhleth a gwneud synnwyr ohonyn nhw er mwyn gallu eu hegluro wrth bobl eraill mewn ffordd syml sy’n cynnig eglurder i sefydliadau er mwyn iddyn nhw allu symud ymlaen ag ymdeimlad o bwrpas a chenhadaeth i gyflawni nod.

“Mewn arweinyddiaeth, beth bynnag yw maint y sefydliad, bydd gennych glwstwr o randdeiliaid ar ffurf gweithwyr, cymunedau, cwsmeriaid, cleientiaid a phartneriaid sy’n eistedd o’ch cwmpas, ac mae angen i chi fynd â nhw ar y daith hon hefyd.”

Fel porthladd ynni mwyaf y DU, defnyddir y cynnyrch sy’n dod i’r lan ym Mhorthladd Aberdaugleddau i bweru’r DU a gall deithio drwy strwythurau rhyng-gysylltu Môr y Gogledd i bweru Ewrop.

Wrth grynhoi ei fusnes cyfredol a’r trywydd terfynol, dywedodd Tom:

“Rydym yn cadw porth ynni gorllewinol y DU ar agor ac yn gweithredu yn ddiogel ac yn effeithiol. Rydym yn gwneud yn siŵr bod y goleuadau yn parhau i fod ymlaen, bod cerbydau’n dal i symud, bod cartrefi’n gynnes, a bod anadl einioes ein heconomi yn dal i lifo drwy ein dyfrffordd.

“Ar hyn o bryd mae’r rhan fwyaf o’n busnes yn ymwneud ag arwain llongau i mewn ac allan o’r porthladd. Rydym yn symud 30 miliwn o dunelli o gargo bob blwyddyn, a disgwylir y bydd hyn yn cynyddu’n sylweddol yn ystod yr 20-40 mlynedd nesaf.

“Rydym ar drothwy cyfnod newydd yn hanes ynni adnewyddadwy, hydrogen ac araeau gwynt arnofiol ar y môr, a fydd yn creu cyfleoedd gwych i’n busnes ac i’r cymunedau o amgylch y ddyfrffordd.”

Wrth drafod y twf economaidd a ddisgwylir o ganlyniad i symud tuag at y ffynonellau ynni hyn, dywedodd Tom:

“Pan fydd datblygwyr mawr yn ennill y contractau i adeiladu’r araeau hyn yn y Môr Celtaidd, yn fuan iawn byddant yn chwilio am leoedd i osod eu cyfleusterau.

“Bydd y cais am Borthladd Rhydd Celtaidd – partneriaeth gyhoeddus-breifat rydym wedi ei ffurfio gyda Chyngor Sir Penfro, Associated British Ports a Chyngor Castell-nedd Port Talbot – yn datgloi biliynau o bunnoedd o fuddsoddiad mewn technolegau modern, gwyrdd. Nod y prosiect trawsnewidiol hwn yw darparu cymaint ag sy’n bosibl o gyfleoedd i Gymru drwy gyflymu arloesi ac annog buddsoddiad sylweddol. Bydd hanner miliwn o ardrethi busnes wedi’u dargadw hefyd yn rhoi datblygu sgiliau modern ar y trywydd cyflym yn ardaloedd porthladd rhydd Castell-nedd Port Talbot a Sir Benfro.”

Ond i Borthladd Aberdaugleddau, mae cynaliadwyedd yn golygu mwy na dim ond sut rydym yn pweru’r genedl. Fel yr eglura Tom:

“Mae cynaliadwyedd yn un o’n gwerthoedd craidd, ond mae Sero Net yn rhan o ymdrech gynaliadwyedd lawer ehangach. Rydym yn awyddus iawn yma i sicrhau ein bod yn geidwaid da i’r ardal a roddwyd yn ein gofal. Ein bwriad yw sicrhau ein bod yn ei throsglwyddo i’r genhedlaeth nesaf mewn cyflwr gwell nag yr oedd pan wnaethom ni ei chymryd hi drosodd.

“Mae cynaliadwyedd yn golygu llawer o bethau i ni. Mae’n cynnwys dyheadau hirdymor i’r bobl sy’n byw ac yn gweithio yma yn ogystal ag amgylcheddau busnes cynaliadwy. Rydym yn cynnig budd cymdeithasol a chymunedol i’r rhai sy’n byw yn agos at y ddyfrffordd. Lle rydym yn cynhyrchu refeniw cryf, gallwn ei fuddsoddi yn ôl ynom ni ein hunain ac yn ein cymunedau er gwell.

“O ganlyniad i’r polisi Porthladd Rhydd a newid i ddatblygu ynni gwyrdd yn yr ardal, caiff hyd at 16,000 o swyddi eu creu. Ein gweledigaeth yw gweld y swyddi hyn yn mynd i bobl leol, yn ogystal â denu talentau newydd i’r ardal. Mae’r cynnig o swyddi da, amgylchedd da, a bywyd da yma yn Sir Benfro yn rhan o’r model cynaliadwyedd hwnnw i ni.”

Bydd y ffyniant economaidd sydd o’n blaenau yn denu pobl ifanc a sgiliau newydd i’r ardal, yn ogystal â chyfoethogi’r gymuned bresennol a chreu mwy o gyfleoedd i bobl sydd â chrefftau traddodiadol. Fel yr eglura Tom:

“Nid gwyddonwyr a pheirianwyr yn unig fydd yn elwa o hyn. Bydd pobl mewn nifer o ddiwydiannau eraill, yn amrywio o letygarwch i weithgynhyrchu, hefyd yn elwa o fanteision y twf hwn. Bydd gwybodaeth a phrofiad diwydiannol yn hanfodol ar gyfer rhai o’r contractau ynni adnewyddadwy hyn, ond mae angen sgiliau datrys problemau cymhleth hefyd a meddwl drwy systemau. Bydd yn rhaid i ni ystyried sut rydym yn integreiddio’r ffynonellau ynni newydd â’r seilwaith presennol, a bydd hynny’n galw am weithlu amrywiol ag ystod eang o sgiliau a phrofiad.

“Mae gennym gyfle i amrywio’r cyfleoedd sydd ar gael yn Sir Benfro fel bod pobl yma yn mynd yn llai dibynnol ar y gwasanaethau cyhoeddus a’r diwydiant twristiaeth am waith. Gallwn helpu i amrywio’r cyfuniad hwn a mynd i’r afael â rhai o’r problemau sylfaenol sy’n gysylltiedig â chadw sgiliau, sydd wedi bod yn her fawr yma yn y gorffennol.”

Mae Llywodraeth Cymru yn cynnig nifer o gynlluniau cefnogi recriwtio a hyfforddi drwy Busnes Cymru i gyflogwyr sy’n awyddus i ddenu talentau newydd a chadw eu gweithlu presennol.

Un o’r rhain yw rhaglen Brentisiaethau hynod lwyddiannus Cymru:

“Mae prentisiaethau yn un peth rydym yn ystyried ei ddatblygu yn y porthladd. Byddant yn bwysig iawn er mwyn datblygu’r sgiliau penodol iawn y mae arnom eu hangen yma i’n galluogi i dyfu a manteisio ar gyfleoedd yn y dyfodol.

“Gan ein bod yn buddsoddi llawer yn ein gweithlu, mae arnom eisiau i’r bobl hyn fod eisiau aros yma a dal i weithio gyda ni. Rydym yn cydnabod bod arnom angen darparu cyfle ar gyfer gyrfa 30 mlynedd a mwy lle gall pobl ifanc dalentog ddod o addysg ar ba bynnag lefel a manteisio ar y cyfleoedd sydd i’w cael yma.

“Mae arnom eisiau eu cyffroi, eu denu, a’u cadw yn yr hirdymor er mwyn sicrhau cefnogaeth, arbenigedd ac ymrwymiad ar draws y cenedlaethau i ddyfodol y ddyfrffordd hon.

Wrth drafod pa sgiliau fydd eu hangen i gefnogi’r pontio hwn, dywed Tom:

“Yn syml iawn, mae angen i bobl fod yn llythrennog, yn rhifog, meithrin sgil, gwneud cwrs cymhwyster perthnasol os yw’n bosibl, ond yn y bôn bod yn ddiddorol a dangos diddordeb. Derbyn cyfleoedd, cymryd risgiau a gweld lle mae cyfleoedd busnes ar gyfer busnesau newydd ac ymdrechion i ffynnu yma.

“Bydd galw hirdymor am sgiliau traddodiadol, a bydd hynny’n parhau. Ond bydd llawer o sgiliau i’w dysgu a fydd yn cynnig cyfleoedd newydd a chyffrous i bobl ifanc yn Sir Benfro.”

Mae Recriwtio a Hyfforddi Busnes Cymru yn cynnig cefnogaeth amrywiol i helpu cyflogwyr i greu cyfleoedd i bobl ifanc ac oedolion ymuno â’r gweithle, megis Prentisiaethau a Twf Swyddi Cymru+.

Ewch i Busnes Cymru | Sgiliau Gatweay am fwy o wybodaeth.