Heather Anstey-Myers yw Prif Weithredwr Gweithgynhyrchu Cymru, consortiwm cydweithredol a sefydlwyd i helpu gweithgynhyrchwyr Cymru drwy’r heriau unigryw a ddaeth yn sgil y pandemig. Gan arwain y sgwrs ynghylch sut gall gweithgynhyrchwyr addasu i ddatblygiadau parhaus yn ein heconomi, mae Heather yn pwysleisio gwerth denu sgiliau a thalent newydd i’r diwydiant drwy brentisiaethau a sut gall adeiladu gweithlu parhaol ac amrywiol osod y sylfeini ar gyfer y newidiadau cyflym yn y sector gweithgynhyrchu.

Mae diddordeb Heather ei hun mewn cefnogi’r diwydiant gweithgynhyrchu yn deillio o’i phrofiad cynnar o weithio mewn ffatrïoedd yn ystod ei gwyliau haf. Dywedodd:

“Rhoddodd y swyddi hyn gipolwg go iawn i mi ar naws gwahanol rolau mewn lleoliad gweithgynhyrchu a sut roedd cydweithio yn eithriadol o bwysig i sicrhau bod y system yn gallu darparu’r cynnyrch yn llwyddiannus ar y diwedd. Pe na bawn i wedi gwneud y swyddi hynny, dydw i ddim yn meddwl y byddwn i wedi gwerthfawrogi’n llwyr pa mor dda y mae angen i’r gwaith hwn fod a pha mor bwysig yw pob unigolyn o fewn y gadwyn gyflenwi honno.”

Yn dilyn cael ei chyflwyno i’r maes hwn pan oedd hi’n ifanc, bu Heather yn gweithio mewn amrywiaeth o rolau gan gynnwys cynllunio trefol, arwain gŵyl fwyd y Fenni, ac fel Prif Weithredwr Siambrau Masnach De Cymru. Rhoddodd pob un o’r rolau hyn wybodaeth i Heather am bwysigrwydd gweithgynhyrchu fel ffactor hanfodol yr economi.

Dywedodd: “Mae gweithgynhyrchu wrth galon yr hyn sydd wedi gwneud Cymru’n wych yn y gorffennol, yn parhau i wneud Cymru’n wych nawr, ac yn gallu gwneud Cymru’n well fyth yn y dyfodol. Mae wrth galon cynhyrchiant economaidd, twf, ystwythder ac arloesi. Bydd yn addasu ac yn newid i’r byd o’n cwmpas ac yn cynhyrchu pethau newydd a chyffrous. Mae cefnogi’r sector hwn yn rhan hanfodol o’r hyn y dylem fod yn ei wneud i gefnogi ein heconomi gyfan. Rwy’n credu’n gryf ei fod yn un o’r sylfeini ar gyfer creu cynnyrch domestig gros (GDP) ac allbwn cryfach i Gymru.”

Yn ei rôl bresennol yn Gweithgynhyrchu Cymru, mae Heather yn canolbwyntio ar sicrhau bod gweithgynhyrchwyr heddiw yn cael eu cefnogi, er mwyn galluogi economi Cymru i barhau i addasu i dirweddau sy’n newid. Mae hi’n ychwanegu:

“Byddwn bob amser angen rhywbeth y mae rhywun sy’n gweithio yn y maes gweithgynhyrchu wedi’i wneud, felly nid yw’n sector dros dro. Mae gan Gymru gymwysterau cadarn mewn llawer o feysydd gweithgynhyrchu. Rydym ar y blaen gyda nifer o dechnolegau allweddol – yn fwyaf arbennig y clwstwr lled-ddargludyddion yn Ne Cymru – ond mae gennym allforion cryf o ran iechyd, bwyd a diod, ac awyrofod ymysg eraill. Mae hefyd yn mynd i fod yn ddiddorol gweld sut mae’r cynigion am y Porthladdoedd Rhydd Celtaidd a’r newid i Sero Net yn effeithio ar ein sector hefyd.”

Fodd bynnag, mae heriau ochr yn ochr â’r cyfleoedd hyn. Mae pandemig COVID-19, Brexit, a newidiadau eraill i logisteg ar raddfa fyd-eang wedi arwain y sector at drobwynt. Dyna pryd wnaeth Gweithgynhyrchu Cymru ymuno â’r sgwrs. Fel yr eglura Heather:

“Mae’r blynyddoedd diwethaf wedi bod yn gyfnod anodd i’r diwydiant drwyddo draw, ac mae gweithgynhyrchwyr wedi wynebu rhai heriau penodol yn unigol hefyd. Roedd y rhwydwaith a gafodd ei greu gan Gweithgynhyrchu Cymru yn bwerus iawn o ran cysylltu gweithgynhyrchwyr i rannu gwybodaeth am sut mae goresgyn yr heriau hynny, dod o hyd i gyflenwyr gwahanol, a chael sgyrsiau agored yn gyffredinol. Rydym yno i helpu gweithgynhyrchwyr gyda gwybodaeth, cymorth a chyngor i’w gwneud hi’n haws i’r busnesau hyn ddod o hyd i’r adnoddau cywir.

“Mae’r diwydiant gweithgynhyrchu hefyd yn dibynnu’n drwm ar ymchwil a datblygu, gwybodaeth, dylunio cynnyrch, effeithlonrwydd, a thechnolegau eraill arloesol. Felly, ers ei sefydlu, mae Gweithgynhyrchu Cymru wedi tyfu i fod yn gydweithrediad rhwng gweithgynhyrchu a’r byd academaidd gan weithio gyda’i gilydd i edrych ar ragolygon sgiliau, talent, gwybodaeth ac ymchwil nawr ac yn y dyfodol. Ein prif nod yw creu lle i gyfnewid syniadau. Ac fel corff cynrychioliadol, gall ein busnesau fynegi’r heriau maen nhw’n eu hwynebu drwy gysylltu â rhanddeiliaid allanol.”

Ochr yn ochr â’r rhwystrau a achosir gan heriau byd-eang, mae materion yn llawer nes at adref:

“Rydym am weld gweithgynhyrchu’n cael ei ystyried yn yrfa o ddewis” meddai Heather. “Un o’r pethau rydym yn ceisio ei wneud yw herio’r stereoteipiau sy’n bodoli ym maes gweithgynhyrchu – yn enwedig y syniad bod gweithgynhyrchu’n faes lle nad oes angen llawer o sgiliau ac sy’n cynnwys mwy o ddynion na merched. Mae llawer o’r cynnyrch mae ein gweithgynhyrchwyr yn eu creu yn defnyddio deunyddiau hynod o ddatblygedig ac yn gofyn am lefel uchel o fanylder. Nid oes unrhyw gefndir o'r maes hwn yn cynnwys mwy o ddynion neu mwy o ferched, gan fod llawer o’r llwybrau hyn yn weddol newydd. Mae angen inni herio canfyddiadau o’r hyn y bydd yr oes newydd hon o weithgynhyrchu yn ei olygu.

“Mae digon o gyfleoedd i bobl sydd eisiau gyrfaoedd ym maes gweithgynhyrchu adeiladu’r gyrfaoedd hynny yma yng Nghymru. A gyda rhagolygon presennol y diwydiant, gallwn ddisgwyl mwy o ddewisiadau datblygu gyrfa a fydd yn helpu i gadw’r dalent honno yn y tymor hir. . Mae angen i ni godi ein llais i sicrhau nad ydym yn colli’r gweithlu medrus iawn yma i wledydd eraill.”

Ynghyd â’r rolau newidiol hyn, mae angen meddwl am ble i ddod o hyd i’r sgiliau a’r dalent ar gyfer y sector hwn sy’n esblygu. Fel yr eglura Heather: “mae angen i ni feddwl beth i fuddsoddi ynddo nawr i greu sylfaen weithgynhyrchu gref i gefnogi’r holl ddatblygiadau economaidd sy’n digwydd ledled Cymru. Mae cael y sgiliau a’r dalent iawn yn hanfodol, ond mae hefyd yr un mor bwysig i gael ymdeimlad o berthyn i’n gweithwyr, a chael y seilwaith priodol i greu cyfleoedd sy’n agos at lle mae pobl yn byw.

“Mae’n bwysig i gyflogwyr ystyried amseroedd teithio – pa mor realistig yw hi i’ch staff, gan gynnwys eich prentisiaid, gyrraedd eich safle? Os na all pobl gyrraedd y safleoedd gweithgynhyrchu oherwydd anawsterau gyda thrafnidiaeth, yna mae hynny’n rhwystr. Rydym angen seilwaith da er mwyn symud y sector hwn yn ei flaen. Nid am resymau sy’n ymwneud â chyflogadwyedd yn unig, ond hefyd er mwyn i fusnesau symud eu nwyddau i mewn ac allan.”

Wrth fynd i’r afael â sut i gefnogi’r sector gweithgynhyrchu i addasu i ddatblygiadau newydd yng ngorwelion ein heconomi, megis y symudiadau i ddatgarboneiddio a digideiddio, mae Heather yn tynnu sylw at brentisiaethau fel ffordd werthfawr o gefnogi busnesau i ddiogelu’r dyfodol:

“yr hyn y byddwch yn ei gael gyda phrentis yw rhywun sy’n cael ei hyfforddi ac yn dod â’r wybodaeth ddiweddaraf i’ch busnes” meddai. “Mae dod o hyd i ffyrdd newydd o edrych ar bethau, yn ogystal â thalent, yn gallu eich helpu i ffurfio eich sefydliad i fodloni’r newidiadau y mae cynifer o gynhyrchwyr yn eu hwynebu.”

Mae Llywodraeth Cymru yn cynnig nifer o gynlluniau cymorth recriwtio a hyfforddi drwy Busnes Cymru i gyflogwyr sy’n awyddus i ddenu talent newydd ac ailhyfforddi eu gweithlu presennol. Mae rhaglen Prentisiaethau hynod lwyddiannus Cymru yn un o’r rhain. Dywed Heather:

“Mae prentisiaethau’n hanfodol i weithgynhyrchu oherwydd eu bod yn cynnig cyfleoedd lefel mynediad i dalentau ar wahanol gyfnodau. Mae ganddynt led band gwych – yr holl ffordd o bobl ifanc sy’n gadael yr ysgol i bobl dalentog ar lefel gradd sy’n awyddus i ailhyfforddi.”

“Ond nid yw’n ddigon i gyflogi rhywun a’u cael i weithio mewn swydd heb unrhyw ddatblygiad na chynnydd. Mae’n ymwneud â gwneud yn siŵr eich bod wedi ymrwymo i roi’r amser iddyn nhw ddysgu a datblygu a rhoi’r cymorth cofleidiol hwnnw iddyn nhw. Rhaid i ni fod yn glir iawn am yr hyn rydym yn ei gynnig a’r hyn y bydd yr unigolyn yn ei gael ohono. Mae prentisiaethau’n ffordd hyblyg o greu’r union sgiliau sydd eu hangen ar ein heconomi, wrth gynnig addysg bellach i’r rhai nad ydynt o reidrwydd yn addas ar gyfer dysgu arddull prifysgol.

“Mae ehangder y cyfleoedd cyflogaeth sydd ar gael ym maes gweithgynhyrchu yn enfawr. Nid yw’n benodol i ryw ac mae’n fwy cynhwysol nag erioed o’r blaen. Mae’r sgwrs barhaus ynghylch sut gallwn ni gefnogi talent newydd sy’n dod i mewn i’n sector yn hanfodol i sicrhau bod ein diwydiant yn gallu addasu i’r newidiadau nad ydym hyd yn oed yn gwybod amdanynt eto.”

Mae cynllun Recriwtio a Hyfforddi Busnes Cymru yn cynnig amrywiaeth eang o gymorth er mwyn helpu cyflogwyr i greu cyfleoedd i bobl ifanc ac oedolion ymuno â’r gweithle, fel Prentisiaethau a Twf Swyddi Cymru+.

Ewch i Busnes Cymru | Porth sgiliau i gael rhagor o wybodaeth.